Niet getrouwd maar wel samenwonen? Dan is er juridisch niets geregeld

De vereniging Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS) ziet een toename van samenwonenden die problemen krijgen wanneer zij uit elkaar gaan. Vooral omdat veel stellen hun zaken juridisch niet goed kunnen regelen.

Mensen treden minder snel in het huwelijk

Er wonen zo’n miljoen stellen bij elkaar zonder getrouwd te zijn. In 400 duizend gevallen hebben ze kinderen. In 1995 was slechts 12 procent van de samenwoners ongehuwd. In 2021 is dat verdubbeld naar 24 procent.

Alexander Leuftink, vFAS-voorzitter, ziet een tendens dat mensen minder snel in het huwelijk treden. “Ze leven meer informeel samen. Dus niet getrouwd, maar gedragen zich wel zo: ze kopen een huis, een auto, gaan gezamenlijk een bankrekening aan en krijgen kinderen.” Dat gaat gedurende de relatie goed, maar op moment dat partijen uit elkaar gaan, ziet de vereniging in toenemende mate problemen. “Omdat er niets is geregeld.”

Onder de armoedegrens

Bram Hogendoorn promoveerde deze maand op het thema ‘scheiding en ongelijkheid’. “Eigenlijk zien we dat vrouwen over de hele breedte gevolgen ervaren van scheiding. Hoog en lager opgeleid. Lager opgeleide vrouwen belanden vaker onder de armoedegrens”, zegt Hogendoorn. “Daarvan komt 58 procent onder de armoedegrens in het jaar van de scheiding.” Het zijn met name vrouwen met kinderen.

Afspraken vastleggen in een samenlevingscontract

De wet heeft niets geregeld voor samenwoners. Het is dus belangrijk om afspraken vast te leggen. Dat kan in een samenlevingscontract. Daarin kun je aangeven welke spullen van jou persoonlijk zijn en wat gezamenlijk is. Dit geldt ook voor de schulden. Je kunt ook afspraken maken over de financiën. Denk aan het geld voor de boodschappen of voor het gas, water en licht. Maar ook wat er moet gebeuren met het huis of pensioen als je uit elkaar gaat.

Belangrijkste verschillen met trouwen en geregistreerd partnerschap

  • Als je samenwoont, is je relatie niet officieel vastgelegd. Er gelden geen rechten en plichten;
  • Fiscaal partnerschap en het krijgen van een partnerpensioen moet je zelf regelen;
  • Als je samen kinderen krijgt, heeft alleen de biologische moeder automatisch het gezag;
  • Er is geen gemeenschap van goederen en er is ook niets geregeld als je uit elkaar gaat. Behalve onderhoudsplicht voor gezamenlijke kinderen;
  • Bij het overlijden van één van de partners is de andere partner geen erfgenaam. De gezamenlijke bezittingen worden gelijk verdeeld onder de partner die achterblijft en de familie van de overleden partner.

Bij de notaris is iedereen welkom, zijn we altijd onpartijdig en blijft alles geheim

Bij de notaris worden vertrouwelijke zaken besproken. Het is belangrijk dat je dit met een gerust gevoel kunt doen. Daarom heeft elke notaris in Nederland een eed afgelegd, waarin hij of zij belooft zich aan een aantal verplichtingen te houden. Dit zijn de belangrijkste:

Iedereen is welkom bij de notaris

Een notaris is verplicht om diensten aan het publiek te verlenen. Dit noemen we ministerieplicht. Hij of zij mag in principe niemand weigeren, ook niet als iemand een crimineel verleden heeft. Alleen bij bijzondere, uitzonderlijke omstandigheden mag een notaris iemand weigeren.

De notaris is altijd onpartijdig

De notaris is onafhankelijk en onpartijdig. De notaris behartigt de belangen van alle betrokkenen, ook betrokkenen met wie de notaris geen rechtstreeks contact heeft. Een voorbeeld: Als een stel in huwelijkse voorwaarden laat vastleggen dat alle bezittingen en schulden apart blijven, dan zal de (kandidaat-)notaris de consequenties hiervan voor de partner die thuis blijft om voor de kinderen te zorgen nog eens extra uitleggen.

Bij de notaris blijft alles geheim

Een notaris mag geen informatie verstrekken aan derden. Er geldt een geheimhoudingsplicht. In bepaalde gevallen zijn daarop wel uitzonderingen. Bijvoorbeeld als de politie de notaris vraagt informatie te delen over het betalingsverkeer. Daarnaast geldt er ook een meldingsplicht. Dit betekent dat ongebruikelijke transacties gemeld moeten worden. Dit staat in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. Wat betekent dit in de praktijk? En wat merk je ervan? Dat lees je hier.

Fors meer miljoenenwoningen in Nederland

Nederland telde eind vorig jaar 142.900 huizen die meer dan 1 miljoen euro waard zijn. Dat is 69 procent meer dan een jaar eerder, terwijl het jaar ervoor het aantal miljoenenwoningen ook al met 40 procent was gestegen. Dit staat in een jaarverslag van Calcasa, een vooraanstaand technologiebedrijf dat geautomatiseerd vastgoed waardeert aan de hand van een statistische analyse.

Zwolle, Tilburg en Eindhoven

Eind 2019 waren er in Nederland nog zo’n 60 duizend miljoenenwoningen, een jaar later was dat aantal gestegen naar 84.400. Vooral in Zwolle, Tilburg en Eindhoven groeide het aantal woningen met een waarde van boven de miljoen euro flink, met meer dan 70 procent. Amsterdam was met 14 duizend woningen nog steeds de stad met veruit de meeste dure woningen. Het aantal nam daar wel minder hard toe dan gemiddeld.

Prijsstijging

De toename van het aantal miljoenenwoningen wordt logischerwijs veroorzaakt door de stijgende huizenprijzen. Het afgelopen jaar betaalden kopers van bestaande woningen volgens cijfers van het CBS gemiddeld 7,8 procent meer dan in 2019.

Miljonair?

Of de bewoners van de 142.900 huizen (3 procent van de koopwoningvoorraad) zich nu miljonair mogen noemen, kun je je nog afvragen. ”Het is natuurlijk een papieren werkelijkheid en die is zeker bij dure huizen variabel”, zegt Marcel Warnaar, woningmarktspecialist van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). ”Er is een relatief kleine groep mensen die het geld kan neertellen op het moment dat zo’n huis te koop staat. Dat betekent dat de waarde ook snel kan dalen als die groep het financieel slechter krijgt.”

”Zolang je niet verhuist, kun je niks voor de gestegen waarde kopen en ook andere huizen zijn stevig in waarde gestegen”, vervolgt Warnaar. ”Wel profiteren deze mensen ervan als ze eventueel kleiner en natuurlijk vooral goedkoper gaan wonen. Percentueel is hun vermogen evenveel gegroeid, maar in harde euro’s stijgt dat sneller dan bij mensen in een goedkoper huis.”

Waarom neemt het afwikkelen van een erfenis veel tijd in beslag?

Het kan zo maar een jaar duren voordat je als erfgenaam iets uit een erfenis krijgt. Waarom duurt dit eigenlijk zo lang?

Hoe verdeel je de nalatenschap?

Allereerst is het belangrijk om te weten hoe de verdeling van een nalatenschap verloopt. Dit gaat in drie stappen:

  1. 1. Breng de bezittingen in kaart

Denk hierbij aan bankrekeningen, beleggingen, een koophuis, inboedel en sieraden.

Breng de schulden in kaart
Informeer bij de bank of de overledene leningen had en vraag na bij het Bureau Krediet Registratie of daar schulden bekend zijn. Alle schulden bij professionele kredietverstrekkers zijn daar geregistreerd. Daarnaast kunnen er leningen of facturen zijn bij webwinkels, creditcards of verschuldigde erf- of inkomstenbelasting.

  1. 2. Betaal de schulden en verkoop eventueel spullen uit de nalatenschap

In de eerste drie maanden na het overlijden is het nog niet verplicht om schuldeisers te betalen. Het is wel verplicht om de schuldeisers aan te schrijven. Als er een executeur is benoemd, moet die de schulden betalen uit de nalatenschap. Is die er niet, dan betalen de erfgenamen de schulden.

  1. 3. Verdeel de overgebleven spullen en het geld in de nalatenschap

De laatste stap is het verdelen van de overgebleven spullen en het geld op de bankrekening. Verdeel het geld volgens de bepalingen in het testament of de wet. Bij de verdeling van het geld compenseer je de erfgenamen die bij het verdelen van de spullen minder kregen.

Bekijk onderstaande video voor meer informatie over het afwikkelen van de erfenis en waarom het zo lang duurt.

Dit zijn de verschillende rechtsgebieden in het notariaat

Op verschillende belangrijke momenten in je leven kom je bij de notaris. Denk aan het kopen of verkopen van een huis, trouwen of geregistreerd partnerschap, maar ook voor het opstellen van een testament. Wat zijn deze rechtsgebieden precies? We zetten het op een rij.

De (kandidaat-)notaris is expert in onroerend goedrecht, personen- en familierecht en ondernemingsrecht. Deze rechtsgebieden vallen onder het privaatrecht (ook wel burgerlijk of civiel recht genoemd).

Personen- en familierecht: scheiding, geboorte en huwelijk

Het personen- en familierecht is het onderdeel van het burgerlijk recht dat zich bezighoudt met familiaire zaken als scheiding, geboorte, afstamming en huwelijk. Binnen dit rechtsgebied heeft de (kandidaat-)notaris globaal als taak het juridisch vastleggen en begeleiden van:

  • Testamenten. Cliënten leggen in het testament vast wie wat erft;
  • Voogdij. Ouder(s) leggen vast wie de zorg voor de kinderen krijgt, als er iets met hen gebeurt;
  • Huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden. Partners die trouwen of een geregistreerd partnerschap afsluiten, kunnen afspreken dat bepaalde bezittingen (inkomen, goederen, vermogen) en schulden apart moeten blijven;
  • Schenkingen. Een schenking via de notaris heeft voordelen. Voor jou en voor degene aan wie je schenkt. Maar het is niet verplicht;
  • Afwikkelen van nalatenschappen. Bij een overlijden adviseert de (kandidaat-)notaris de erfgenamen over de mogelijkheden om een erfenis wel of niet te accepteren. Verder zorgt hij ervoor dat het vermogen en de goederen van de overleden persoon volgens het testament worden verdeeld over de erfgenamen.

Onroerend goedrecht: het kopen en verkopen van vastgoed

Onroerend goedrecht omvat alle facetten van onroerende zaken. De (ver)koop van vastgoed is een ingewikkeld proces. De bank wil pas een hypotheek verstrekken als iemand daadwerkelijk eigenaar van een huis is. De verkopende partij wil het huis juist pas overdragen als hij er zeker van is dat hij zijn geld krijgt. Het verkoopbedrag van het huis moet ook nog eens zonder complicaties van de ene bank naar de andere bank overgeheveld worden. De (kandidaat-)notaris is de spil in dit hele proces. Hij begeleidt de verkoper en koper en zorgt dat alle afspraken formeel worden vastgelegd.

Naast de koop en verkoop van onroerend goed houdt de (kandidaat-)notaris zich bezig met de begeleiding van executieveilingen en de formele afwikkeling van een splitsing in een gebouw (een huis wordt opgedeeld in meerdere appartementen).

Ondernemingsrecht: oprichting van bv’s, verenigingen, stichtingen

Binnen dit rechtsgebied heeft de (kandidaat-)notaris als taak het juridisch vastleggen en begeleiden van de oprichting van rechtspersonen als bv’s en nv’s, coöperaties, verenigingen en stichtingen, vennootschappen onder firma. Ook speelt de (kandidaat-)notaris een rol bij:

  • Statutenwijzigingen;
  • Bedrijfsopvolging, fusie, splitsing en overdracht van ondernemingen;
  • Het verhandelen, intrekken, verpanden of certificeren van aandelen.

Onze notaris kijkt niet alleen naar de zakelijke kant van de onderneming, maar houdt ook rekening met de privésituatie van de cliënt.

Startersvrijstelling vaker gebruikt dan verwacht

Vorig jaar hebben starters op de woningmarkt vaker dan verwacht gebruik gemaakt van de startersvrijstelling. In het Belastingplan 2021 was rekening gehouden met 80 duizend vrijstellingen, maar dat zijn er 104.700 geworden.

Eenmalig geen overdrachtsbelasting

Kopers onder de 35 jaar betalen sinds 1 januari 2021 eenmalig geen overdrachtsbelasting meer. Sinds 1 april vorig jaar geldt deze vrijstelling alleen voor woningen die niet duurder zijn dan 400 duizend euro. Wie ouder is dan 35 jaar of een woning koopt die duurder is dan het genoemde bedrag betaalt 2 procent overdrachtsbelasting.

Akten

In 2021 blijkt in 104.700 akten een beroep te zijn gedaan op de startersvrijstelling. Bij 13.435 akten daarvan is sprake van een combinatie met het tarief van twee procent. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als slechts één partner onder de 35 jaar is.

Vaker dan verwacht

Dat er vaker van de startersvrijstelling gebruik is gemaakt dan verwacht, heeft volgens staatssecretaris van Financiën van Rij twee oorzaken. Ten eerste hebben veel starters gewacht met de aankoop tot januari 2021, zodat zij in aanmerking kwamen voor de vrijstelling. Ten tweede is het aantal woningtransacties in 2021 hoger dan voorzien.

Wat kan ik in mijn testament regelen voor mijn partner?

In een testament leg je vast wat er met jouw nalatenschap moet gebeuren. Welke zaken zijn dit precies? We zetten er een aantal op een rij.

Ben je niet getrouwd en geen geregistreerd partners, dan kun je je partner alleen erfgenaam maken met een testament. Je kunt dit niet regelen in een samenlevingscontract.

Fiscaal gunstig?

Heb je geen testament, dan wordt jouw nalatenschap volgens de wettelijke regels verdeeld. Dit is voor je partner fiscaal niet altijd gunstig. Dan kan een ’tweetrapstestament’ uitkomst bieden. Je kunt dan je partner benoemen tot enige erfgenaam en vastleggen dat je kinderen daarna je erfgenaam zijn. Je neemt dan op dat je kinderen pas erven als je partner is overleden. Je partner profiteert van een hoge belastingvrije voet. De kinderen betalen belasting over het deel van de erfenis dat nog over is.

Ik wil dat mijn partner in het huis kan blijven wonen

Je kunt in je testament regelen dat je partner in het huis kan blijven wonen, en dat het huis uiteindelijk van je kinderen of iemand anders wordt. Dit noemen we ‘vruchtgebruik’. Je kinderen worden dan eigenaar van het huis. Je bepaalt zelf wanneer het vruchtgebruik eindigt. Dit kan bijvoorbeeld zijn als je partner hertrouwt.

Ik wil voorkomen dat de nieuwe partner van mijn partner een deel van mijn nalatenschap krijgt

Stel dat je partner na jouw overlijden hertrouwt en weer gaat scheiden of overlijdt. Dan krijgt de nieuwe partner van je partner een deel van jouw nalatenschap als zij samen in huwelijkse voorwaarden afspreken dat zij alles delen. Dat voorkom je met een bepaling in je testament, de zogenaamde ‘uitsluitingsclausule’.

Heb je vragen over het opstellen van een testament? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. We helpen je graag.

Wat is het verschil tussen een notaris, toegevoegd notaris en kandidaat-notaris?

Misschien heb je er wel eens van gehoord, de titels: notaris, toegevoegd notaris en kandidaat-notaris. Maar wat is het verschil eigenlijk?

De notaris

De notaris is de eigenaar van het kantoor. Dit is degene die de cliënten begeleidt, de notariële aktes opstelt en ondertekent. De notaris is benoemd bij Koninklijk Besluit en heeft de eed afgelegd waarin hij of zij belooft zich aan alle regels van het notarisambt te houden.

De toegevoegd notaris

Een toegevoegd notaris heeft dezelfde taken als de ‘gewone’ notaris. Het enige verschil is dat de toegevoegd notaris in loondienst is van de ‘gewone’ notaris. Ook een toegevoegd notaris heeft de eed afgelegd.

De kandidaat-notaris

De kandidaat-notaris heeft de studie notarieel recht afgerond en werkt op een notariskantoor. Hij of zij begeleidt cliënten en stelt notariële aktes op. Tijdens de eerste drie jaren volgt de kandidaat-notaris naast het werk de notariële beroepsopleiding. Het is niet verplicht om notaris te worden. Iemand kan ook jarenlang werkzaam zijn als kandidaat-notaris op een notariskantoor.

Een kandidaat-notaris mag alleen aktes ondertekenen als zij of hij is aangewezen als waarnemer van de notaris. Vereiste daarvoor is de afronding van de beroepsopleiding en minimaal drie jaar werkervaring als kandidaat-notaris. Tijdens de waarneming heeft de kandidaat-notaris dezelfde rechten, bevoegdheden en verplichtingen als een notaris.

Zelf notaris worden?

Ben jij er klaar voor om een onmisbare rol te spelen op de belangrijkste momenten van mensen en bedrijven? Deze momenten vragen om meer dan juridische kennis. Wat jij als persoon komt brengen, is minstens zo belangrijk!

Ben jij bezig met je studie en ben je geïnteresseerd in het notariaat? Bekijk dan deze website eens en lees de verhalen van jonge notarissen!

Maandlasten lopen op door stijging hypotheekrente

Woningzoekenden krijgen te maken met een extra moeilijkheid: de hypotheekrente is de afgelopen weken hard gestegen, waardoor de maandlasten van een nieuw huis hoger zijn dan aanvankelijk werd gedacht.

Maak opnieuw de rekensom

Het kan zomaar zijn dat je al een tijd op zoek bent naar een woning. Je hebt een berekening gemaakt van het maximaal te lenen bedrag en bent op Funda gaan zoeken. Toch is het nu verstandig om opnieuw naar die rekensom te kijken, omdat de hypotheekrente inmiddels fors is gestegen. De rente op de populairste hypotheek, de annuïteitenhypotheek waarvan de rente voor 20 jaar vaststaat, is sinds 1 januari met bijna een procentpunt gestegen.

Geen daling meer

Wie een hypotheek neemt met Nationale Hypotheek Garantie (NHG), betaalt gemiddeld zo’n 2,4 procent aan rente. Wie een huis zonder NHG koopt – en dat moet in principe bij alle huizen boven de 355 duizend euro – betaalt gemiddeld zelfs bijna 2,8 procent rente. Dat is na jaren van steeds maar weer dalende rentes wel even slikken.

De nieuwe rekensom

Maar wat betekent dit voor je maandlasten? Stel, je hebt een huis gekocht van 350 duizend euro en je hebt dat volledig met een NHG-hypotheek gefinancierd. Dan liggen je bruto lasten 174 euro per maand hoger dan een paar maanden geleden. Gelukkig verzacht de hypotheekrenteaftrek enigszins de pijn. Netto ben je 66 euro per maand duurder uit.

Daar staat tegenover dat je een annuïteitenhypotheek langzamer aflost als de rente hoger is. En dat tikt harder aan. Kijken we naar een periode van tien jaar, dan liggen je totale kosten door de hogere hypotheekrente bijna 20 duizend euro hoger. Simpel gezegd 2.000 euro per jaar dus.

Wie zijn erfgenamen?

Als de overledene een testament heeft, dan staat daarin wie de erfgenamen zijn en wat zij erven. Meestal zijn de erfgenamen de echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen.

Geen testament

Als er geen testament is, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dat gebeurt in de volgorde:

  1. echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen;
  2. ouders, broers en zussen;
  3. grootouders;
  4. overgrootouders.

Leeft een erfgenaam niet meer?

Als een erfgenaam niet meer leeft, gaat de erfenis naar de kinderen van deze erfgenaam.

Voorbeeld:

Mo en Mirjam zijn getrouwd en hebben twee zoons. Als Mo overlijdt, zijn er drie erfgenamen: Mirjam en beide zoons (groep 1). Zij krijgen ieder 1/3e deel.

Is één van de zoons al overleden? Dan worden de kinderen van deze zoon door plaatsvervulling de erfgenamen. Het 1/3e deel dat hun vader zou krijgen, moeten zij samen verdelen. Heeft hij bijvoorbeeld twee kinderen, dan krijgen zij dus ieder 1/6e deel.

Wel een testament

In een testament is vastgelegd wie de erfgenamen zijn en welk deel van de erfenis zij krijgen. Erfgenamen kunnen niet alleen familieleden zijn, maar ook vrienden of een goed doel. Ook kan de overleden persoon in het testament wettelijke erfgenamen hebben onterfd. Onterfde kinderen houden wel recht op hun legitieme portie. Dit is een geldbedrag dat zij zelf moeten opvragen.

We schreven eerder over hoe je een testament kunt opvragen, dat lees je hier.